Bir kitap yazmak, çoğu yazar için uzun bir emek ve hayal sürecidir. Ancak bu sürecin tamamlanabilmesi, kitabın yalnızca yazılmasıyla sınırlı değildir. Kitap baskısı öncesi en kritik adımlardan biri ISBN alma sürecidir. ISBN (International Standard Book Number), kitabınızın yasal kimliğidir ve bu numara olmadan kitabınızın uluslararası platformlarda tanınması, kataloglanması ve satılması oldukça güçtür.
Bu rehber niteliğindeki yazımızda; ISBN alma sürecinin tüm aşamaları, gerekli belgeler, başvuru yolları, dijital sistem kullanımı ve sık yapılan hatalar detaylı ve anlaşılır biçimde anlatılmaktadır.
1. ISBN Numarası Nedir?
Uluslararası Standart Kitap Numarası, 13 haneden oluşan ve her yayın için özel olarak tanımlanan bir tanımlayıcı koddur. Türkiye’de ISBN tahsis yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’ne aittir. Bu numara sayesinde kitaplar yayınevlerine, yazarlara, dillere ve baskı türlerine göre sistematik olarak tanımlanabilir.
2. ISBN Alma Sürecinin Genel Aşamaları
ISBN almak isteyen yazarların ya da yayınevlerinin izlemesi gereken başlıca adımlar şu şekildedir:
2.1. E-Kitap Portalına Üyelik
İlk adım olarak ekitap.kulturturizm.gov.tr adresine girerek üyelik oluşturulmalıdır. Bu işlem sırasında kullanıcıdan e-posta adresi, telefon numarası ve T.C. kimlik numarası talep edilir.
Not: Ferdi yazarlar bireysel olarak, yayınevleri ise kurum olarak kayıt oluşturmalıdır.
2.2. Yayıncı Bilgilerinin Kaydı
Yayınevleri için; vergi levhası, ticaret sicil gazetesi ve imza sirküsü gereklidir. Ferdi başvurularda kimlik fotokopisi yeterlidir. Sistem üzerinde bir yayıncı profili oluşturulması zorunludur.
2.3. Yayına Ait Bilgilerin Girişi
Başvuru yapılan kitap hakkında detaylı bilgi girilmelidir:
-
Kitap Adı
-
Yazar(lar)
-
Yayın Dili
-
Sayfa Sayısı
-
Basım Tarihi
-
Kitap Tipi (basılı, e-kitap, sesli kitap)
-
Konu Alanı (örneğin: edebiyat, tarih, bilimsel yayın)
-
Basım Şekli (ciltsiz, ciltsiz, ePub vb.)
-
ISBN almak istenen format
2.4. Gerekli Belgelerin Yüklenmesi
Her kitap için sistem üzerinden şu belgeler yüklenmelidir:
-
Kitap kapağı (ön tasarım olabilir)
-
ISBN başvuru formu (sistemden otomatik alınır)
-
Kimlik (ferdi başvurularda)
-
Yayınevi belgeleri (yayıncılar için)
2.5. Başvurunun Onaylanması ve ISBN Atanması
Başvuru tamamlandıktan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri başvuruyu değerlendirir. Bu süreç genellikle 2 ila 5 iş günü arasında değişmektedir. Onay sonrası kitap için özel bir ISBN numarası atanır.
2.6. ISBN Barkodunun Oluşturulması
ISBN numarası alındıktan sonra, bu numara bir barkod hâline getirilir. Bu barkod genellikle kitap kapağının arka alt kısmına yerleştirilir. Barkod oluşturmak için ücretsiz online barkod üreticileri kullanılabilir.
3. E-Kitaplar İçin ISBN Alma Süreci
E-kitaplar, PDF ya da ePub formatında yayınlanan dijital kitapları ifade eder. Her bir e-kitap formatı için ayrı ISBN alınmalıdır. Aynı içeriğin hem basılı hem de dijital versiyonları varsa ayrı ayrı ISBN başvurusu yapılmalıdır.
4. ISBN Alırken Sık Yapılan Hatalar
ISBN başvuru süreci oldukça açık olsa da, başvuru sahipleri bazı yaygın hatalar yapabiliyor. Bunlardan kaçınmak önemlidir:
-
Kitabın henüz tamamlanmadan başvurulması
-
Kapağın eksik ya da geçici sürümle yüklenmesi
-
Yanlış basım türünün seçilmesi
-
Aynı kitap için birden fazla başvuru yapılması
-
ISBN alındıktan sonra barkodun kapağa eklenmemesi
5. ISBN ile İlgili Teknik Bilgiler
ISBN’nin 13 Hanesi Ne Anlama Geliyor?
Örneğin: 978-605-123456-7
-
978: ISBN sisteminin küresel ön ekidir
-
605: Türkiye’yi temsil eden ülke/alan kodu
-
123456: Yayıncı numarası
-
7: Kontrol basamağı (sistemi doğrulayan rakam)
6. ISBN Numarasının Kullanımı
Alınan ISBN numarası kitabın:
-
Kapağında
-
Künyesinde
-
Yayın bilgileri sayfasında
-
Barkod sisteminde
-
Katalog kayıtlarında
kullanılmalıdır. ISBN olmayan kitaplar ticari dolaşıma giremez, kütüphanelere kabul edilmez ve satış platformlarına yüklenemez.
7. ISBN Başvurusunu Kimler Yapabilir?
-
Bireysel yazarlar (ferdi yayıncı olarak)
-
Yayınevleri
-
Üniversite basımevleri
-
STK’lar, vakıflar
-
Resmî kurumlar
Her başvuru sahibinin kendine uygun yol ile başvuru yapması gerekmektedir.
8. ISBN Alındıktan Sonra Ne Yapılır?
ISBN aldıktan sonra yapılması gerekenler:
-
Kitabın kapağına ISBN ve barkod eklenmeli
-
İçindekiler sayfasına ISBN yazılmalı
-
Matbaaya ISBN bilgisi ile birlikte baskı dosyası gönderilmeli
-
Kitabın beş nüshası Kültür ve Turizm Bakanlığı’na gönderilmeli (yasal zorunluluk)
9. ISBN ile Kitabınızı Uluslararası Alanda Yayınlamak
Türkiye’den alınan ISBN numaraları, Uluslararası ISBN sistemi tarafından tanındığı için:
-
Amazon
-
Google Books
-
Apple Books
-
Kobo
-
D&R, İdefix gibi platformlarda
rahatlıkla kullanılabilir. Bu, kitabınızın dünya çapında erişilebilir olmasını sağlar.
Sonuç: ISBN, Yayıncılığın Güvencesidir
Bir kitabın başarısı sadece içeriğine değil, dağıtım ve görünürlük sürecinin profesyonelliğine de bağlıdır. ISBN, bu görünürlüğün ve yasal tanınırlığın olmazsa olmaz parçasıdır. ISBN alma sürecini doğru, eksiksiz ve dikkatli yürütmek, yazarın eserine verdiği değerin de bir göstergesidir.