Türkiye’de kitap yayınlamak isteyen yazarlar, akademisyenler ve yayınevleri için ISBN alma süreci ve kitap yaptırma uygulamaları son yıllarda oldukça sistematik bir yapıya kavuşmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın dijitalleşme politikaları ve yayıncılık alanındaki düzenlemeler sayesinde, ISBN işlemleri ve kitap üretimi daha erişilebilir ve şeffaf hale gelmiştir. Ancak bu süreçleri doğru şekilde yürütmek, hem yasal hem de profesyonel açıdan büyük önem taşır.
Bu yazıda, Türkiye’de ISBN alma prosedürünü, dijital ve basılı kitaplar için geçerli olan güncel uygulamaları, matbaa ve tasarım süreçlerini, devlet desteklerini ve bireysel yazarlar için yol haritasını detaylı olarak ele alacağız. Hedefimiz, Türkiye’de eserini yayınlamak isteyen herkes için sağlam bir rehber sunmaktır.
ISBN Sistemi Nedir ve Türkiye’de Nasıl İşler?
ISBN Numarasının Tanımı
ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası), her bir kitabı benzersiz şekilde tanımlayan 13 haneli bir numaradır. Türkiye’de bu numaraların tahsisi T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğütarafından yürütülür.
Türkiye’de ISBN Numarası Nasıl Alınır?
ISBN numarası almak için bireysel yazarlar veya yayınevleri, isbn.gov.tr üzerinden başvuru yapmalıdır. Bu sistem sayesinde:
-
Online form doldurulur,
-
Gerekli belgeler dijital olarak yüklenir,
-
Başvuru sonucu e-posta ile bildirilir.
ISBN Alma Sürecinde Türkiye’de Güncel Uygulamalar
1. Başvuru Platformu: isbn.gov.tr
Türkiye’de ISBN alım işlemleri tamamen dijital platforma taşınmıştır. Sisteme T.C. kimlik numarası veya vergi numarası ile giriş yapılır. Kullanıcı panelinden aşağıdaki işlemler gerçekleştirilebilir:
-
Yayıncı kaydı oluşturma
-
Yeni ISBN talebi
-
Mevcut ISBN’lerin yönetimi
-
Depozit gönderim takibi
2. Gerekli Belgeler
Başvuru sırasında şu belgeler talep edilir:
-
Yazar/yayınevi kimlik belgesi
-
Kitabın adı, yazar adı, baskı dili, sayfa sayısı
-
Ön kapak ve arka kapak görselleri
-
İçerikten örnek bir sayfa veya içindekiler kısmı
-
Kitap formatı (basılı, dijital, sesli)
Güncel Not: Son düzenlemelere göre, e-kitaplar için de kapak görseli yükleme zorunluluğu vardır.
3. Başvuru Süresi
Genellikle 3-5 iş günü içinde ISBN verilir. Yoğun dönemlerde bu süre 7 güne kadar uzayabilir. Eksik belgeler süreci yavaşlatabilir.
ISBN Alırken Sık Yapılan Hatalar ve Güncel Çözümler
Hata 1: ISBN’yi Baskıdan Sonra Almak
Kitap tasarımı tamamlandıktan sonra ISBN almak zordur çünkü barkod sonradan kapakta değişiklik yapılmasını gerektirir.
Çözüm: ISBN başvurusunu kitap baskıdan önce, tasarım sürecinde gerçekleştirin.
Hata 2: Aynı ISBN’yi Farklı Formatlarda Kullanmak
Basılı ve dijital kitaplarda aynı ISBN numarasını kullanmak yasal değildir.
Çözüm: Her format için (PDF, ePub, sesli kitap, baskı) ayrı ISBN alın.
Hata 3: Yanlış Format veya Yayın Bilgisi
Kitabın dijital mi yoksa basılı mı olduğu doğru girilmediğinde sistemde karışıklık oluşur.
Çözüm: Başvuruda format ve tür bilgilerini dikkatle seçin. ISBN sadece teknik değil, yasal bir kimliktir.
Kitap Yaptırma Süreci: Türkiye’deki Uygulama Alanları
1. Matbaa Seçimi ve Baskı Teknikleri
Türkiye’de kitap bastırmak isteyenler için çeşitli matbaa seçenekleri vardır:
-
Ofset baskı: Yüksek tirajlı kitaplar için
-
Dijital baskı: Düşük adetli, hızlı teslimat için
-
Print-on-demand: Talep geldikçe baskı yapan sistemler
Güncel Uygulama: Birçok dijital matbaa artık ISBN numarasını otomatik olarak kapak tasarımına entegre etmektedir.
2. Sayfa Düzeni ve Tasarım
Kitap yaptırma sürecinde sayfa düzeni ve tipografi profesyonel görünüm açısından büyük öneme sahiptir. Türkiye’de yaygın olarak kullanılan tasarım yazılımları:
-
Adobe InDesign
-
Affinity Publisher
-
Canva Pro (kapak için)
Güncel Eğilim: Minimalist ve sade tasarımlar daha çok tercih edilmekte, font seçimi ise Times New Roman, Garamond ve Open Sans gibi okunaklı yazı tipleriyle yapılmaktadır.
Yayıncılıkta Türkiye’deki Destek ve Teşvikler
1. Kültür Bakanlığı Yayın Desteği
Bakanlık, bazı türlerdeki eserler için (edebi eser, çocuk kitabı, çeviri eser vs.) yayın ve baskı desteği vermektedir. Bu destekler ISBN ile kayıtlı kitaplara yöneliktir.
2. Üniversite ve Akademik Destekler
Türkiye’deki birçok üniversite, öğretim üyelerine ISBN numarası alınmış yayınlar için:
-
Akademik teşvik puanı
-
Basım maliyeti desteği
-
Üniversite yayınevi üzerinden basım olanağı sunar
Güncel Gelişme: Açık erişim yayını yapan akademik yazarlar için ISBN alınması artık çoğu üniversite tarafından zorunlu hale getirildi.
Dijital Yayıncılıkta Türkiye Uygulamaları
1. e-Kitap ve Sesli Kitap Platformları
Türkiye’de dijital yayıncılık platformlarının artmasıyla birlikte e-kitaplar ve sesli kitaplar da ISBN zorunluluğuna tabi hale gelmiştir. Önde gelen platformlar:
-
Kobo Türkiye
-
Google Play Kitaplar
-
Storytel
-
İdefix Dijital Kütüphane
Güncel Eğilim: Yayıncılar, e-kitaplarda PDF yerine ePub formatını tercih ediyor çünkü daha çok platformda uyumluluk sağlıyor.
2. Dijital ISBN Arşivleme
Türkiye’de ISBN’li kitaplar şu sistemlerde dijital olarak arşivlenmektedir:
-
TO-KAT (Türkiye Ortak Katalog)
-
Milli Kütüphane Dijital Katalog
-
ISBN Ulusal Veritabanı
Bu sistemlerde yer almak, kitabınızın akademik ve kurumsal alanda görünürlüğünü artırır.
Bireysel Yazarlar İçin Uygulamalar
1. Kendi Yayınevinizi Kurmak
Bireysel yazarlar, kendi adlarına yayınevi kurarak ISBN alma ve kitap bastırma süreçlerini doğrudan yürütebilirler. Bunun için:
-
Vergi levhası çıkartılması
-
Yayınevi kodu talebi
-
ISBN başvurusunun yayınevi adına yapılması gerekir
2. Freelance Tasarımcı ve Editörlerle Çalışmak
Türkiye’de birçok freelance editör, kapak tasarımcısı ve dizgici bulunur. Bunlarla çalışarak:
-
Profesyonel görünümlü kitaplar elde edebilirsiniz
-
Matbaa ile doğrudan iletişim kurarak fiyat avantajı sağlayabilirsiniz
Güncel İpucu: Fiverr, Bionluk ve SadeceOn gibi platformlar bu konuda kaynak sunar.
ISBN ile İlgili Türkiye’de En Çok Merak Edilenler
Soru 1: ISBN almak ücretli mi?
Cevap: Türkiye’de bireysel yazarlar ve yayınevleri için ISBN başvurusu ücretsizdir.
Soru 2: Aynı kişi birden fazla ISBN alabilir mi?
Cevap: Evet. Farklı eserler veya aynı eserin farklı baskıları için ayrı ISBN alınabilir.
Soru 3: ISBN başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
Cevap: Ortalama 3 iş günü içinde tamamlanır.
Soru 4: ISBN aldıktan sonra bilgiler güncellenebilir mi?
Cevap: Evet, sistem üzerinden sınırlı bilgi güncellemesi yapılabilir.
Sonuç: Türkiye’de Yayıncılığın Kalbi ISBN’den Geçiyor
Türkiye’de kitap yaptırmak ve yayınlamak artık geçmişe göre çok daha erişilebilir ve sistematik bir sürece sahip. ISBN alma işlemleri dijitalleşmiş, başvurular hızlanmış ve yayıncılık profesyonelleşmiştir. Bu süreçlerde yapılacak hatalar hem zaman kaybına hem de yasal sorunlara yol açabilir. Ancak doğru kaynaklar, güncel bilgiler ve sağlam bir strateji ile herkes kendi kitabını başarılı şekilde yayımlayabilir.
Kitabınızı kalıcı, tanınır ve yasal bir eser haline getirmek için ISBN sürecine gereken önemi vermeli, Türkiye’deki güncel yayıncılık uygulamalarını yakından takip etmelisiniz. Unutmayın: ISBN sadece bir numara değil, kitabınızın kimliği, saygınlığı ve geleceğidir.