Kitap yayımlamak isteyen yazarlar ve yayınevleri için ISBN almak, hem yasal zorunluluk hem de pazarlama açısından kritik bir adımdır. Ancak ISBN alma sürecinin en önemli aşamalarından biri, ISBN başvuru formunun doğru ve eksiksiz şekilde doldurulmasıdır. Türkiye’de bu süreç, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ISBN Türkiye Ajansı tarafından yönetilir ve yanlış ya da eksik bilgi verilmesi ISBN sürecini geciktirebilir. Bu yazıda ISBN başvuru formunun adım adım nasıl doldurulacağını, dikkat edilmesi gereken kritik noktaları, sık yapılan hataları ve formun dijital versiyonu ile fiziksel versiyonu arasındaki farkları detaylıca inceleyeceğiz.

1. ISBN Başvuru Formunun Amacı
ISBN başvuru formu, kitabın kimlik bilgilerini resmi olarak kayıt altına almak için hazırlanmıştır.
- Resmî Kayıt Belgesi: Kitabın ulusal ve uluslararası kataloglarda listelenmesini sağlar.
- Doğru Tanımlama: Yazar, yayınevi, dil, tür ve basım bilgileri gibi temel detaylar kayıt altına alınır.
- Arşivleme Kolaylığı: Milli Kütüphane ve diğer katalog sistemleri için gerekli bilgileri içerir.
2. Formda Yer Alan Temel Bilgi Alanları
Başvuru formunda doldurulması gereken temel bölümler şunlardır:
- Kitap Adı (Başlık): Kitabın kapakta görünecek tam adı, varsa alt başlığı.
- Yazar(lar) Adı: Gerçek isim veya takma ad. Birden fazla yazar varsa tüm isimler belirtilir.
- Yayınevi Adı: Kitabı basacak yayınevinin tam unvanı.
- ISBN Başvuru Türü: Basılı kitap, e-kitap, sesli kitap gibi format bilgisi.
- Basım Yeri ve Tarihi: Kitabın hangi şehirde basıldığı ve ilk basım yılı.
- Baskı Sayısı: İlk baskı mı, ikinci baskı mı olduğu belirtilir.
- Dil: Kitabın yazıldığı dil.
- Konu ve Tür: Roman, akademik, çocuk kitabı, şiir, vb.
- Sayfa Sayısı ve Boyut: Kitabın fiziksel özellikleri.
3. Dijital Başvuru Formu Nasıl Doldurulur?
Türkiye’de ISBN başvurusu büyük ölçüde online platform üzerinden yapılır.
- ISBN Türkiye Web Sitesine Giriş: Kültür ve Turizm Bakanlığı e-ISBN sistemi üzerinden giriş yapılır.
- E-Devlet Entegrasyonu: Yayınevleri ve bireysel yazarlar e-Devlet şifreleriyle giriş yapabilir.
- Formun Adım Adım Doldurulması: Her alanın eksiksiz doldurulması gerekir, aksi halde sistem başvuruyu kabul etmez.
- Ek Belgelerin Yüklenmesi: Kapak tasarımı, iç sayfa örnekleri ve varsa telif belgesi PDF formatında yüklenir.
- Önizleme ve Onay: Başvuruyu onaylamadan önce tüm bilgilerin doğruluğu kontrol edilir.
4. Fiziksel (Basılı) Başvuru Formu
Bazı yayınevleri veya yazarlar, özellikle toplu ISBN alımlarında fiziksel form kullanır.
- Matbu Form: ISBN Türkiye Ajansı’ndan veya web sitesinden indirilebilir.
- Islak İmza: Formun sonunda başvuru sahibinin imzası bulunmalıdır.
- Evrak Teslimi: Form ve ek belgeler posta veya elden teslim edilir.
- Onay Süreci: Fiziksel başvuruların onayı dijital başvurulara göre daha uzun sürebilir.
5. Sık Yapılan Hatalar ve Önleme Yöntemleri
ISBN başvuru formunda yapılan hatalar sürecin gecikmesine yol açabilir.
- Eksik Bilgi: Yazar adı, basım yeri veya kitap boyutu gibi alanların boş bırakılması.
- Yanlış Format Seçimi: Basılı kitap yerine e-kitap seçilmesi gibi hatalar.
- Uygun Olmayan Kapak Tasarımı: ISBN barkodunun kapakta yanlış konumlandırılması.
- Yanlış Baskı Sayısı: İlk baskı yerine yanlışlıkla ikinci baskı yazılması.
6. ISBN Başvuru Formunda Kapak ve İçerik Uyumu
Formda belirtilen kitap adı, yazar adı ve baskı bilgileri kapakta ve iç sayfalarda birebir aynı olmalıdır.
- Kapak Uyumu: Kapakta eksik veya farklı bilgi olmamalı.
- İçindekiler ve Tür Bilgisi: Kitabın içeriği formda belirtilen türe uygun olmalı.
- Barkod Yerleşimi: ISBN barkodu kapakta net ve taranabilir şekilde bulunmalı.
7. Onay Sonrası Süreç
Form onaylandıktan sonra ISBN numarası başvuru sahibine verilir.
- Barkod Hazırlama: ISBN numarası barkod formatına dönüştürülür.
- Baskıya Hazırlık: Kitabın kapak tasarımı ISBN ile güncellenir.
- Kayıt ve Arşiv: ISBN numarası ulusal ve uluslararası veri tabanlarına eklenir.
8. ISBN Başvuru Formunun Uluslararası Standartlara Göre Doldurulması
Türkiye’deki form, Uluslararası ISBN Merkezi’nin belirlediği standartlara uygun hazırlanmıştır.
- 13 Haneli ISBN: Yeni ISBN formatı 13 haneden oluşur.
- Dil Kodu ve Yayıncı Kodu: ISBN’nin ilk bölümleri ülke ve yayınevini tanımlar.
- Format Farklılıkları: Basılı ve dijital kitap için ayrı başvuru yapılması gerekir.
ISBN başvuru formu, kitabın yayın hayatına adım atmasının ilk resmi adımıdır. Formun doğru ve eksiksiz doldurulması, kitabın yasal kaydını güvence altına alırken, satış ve dağıtım süreçlerinin sorunsuz işlemesini sağlar. Yazarlar ve yayınevleri, başvuru sürecinde titizlik göstererek zaman kaybı yaşamaz ve ISBN’yi en verimli şekilde kullanabilir.