Kitap yazmak, yalnızca bir yaratım süreci değil aynı zamanda ciddi bir planlama, yayınlama ve dağıtım sürecidir. Yazarların ve yayınevlerinin kitaplarını profesyonel bir şekilde piyasaya sunabilmeleri için ISBN (International Standard Book Number – Uluslararası Standart Kitap Numarası) edinmeleri gerekir. ISBN, kitabın kimliğini belirleyen, satışını kolaylaştıran, dağıtım kanallarına girmesini sağlayan ve uluslararası alanda görünürlüğünü artıran en önemli unsurdur.
Ancak ISBN almak her zaman basit bir süreç değildir. Yanlış yapılan başvurular, eksik belgeler veya sürecin doğru planlanmaması kitabın yayınlanmasını geciktirebilir. Bu nedenle ISBN başvurusu yaparken dikkat edilmesi gereken adımların ve püf noktalarının bilinmesi gerekir.
Bu yazıda, ISBN başvurusu süreci, gerekli belgeler, Türkiye’deki ve uluslararası başvuru yöntemleri, bağımsız yazarlar için ipuçları, yayınevleri için pratik bilgiler, başvuruda yapılan yaygın hatalar ve geleceğe yönelik gelişmeler kapsamlı bir biçimde ele alınacaktır.
1. ISBN Başvurusu Neden Önemli?
ISBN başvurusu, kitabın profesyonel yayıncılık dünyasına adım atmasını sağlar. ISBN olmadan kitapların dağıtımı, satışı ve kütüphane kayıtlarına girmesi imkânsızdır.
2. ISBN Başvurusu Nereden Yapılır?
Türkiye’de ISBN başvurusu, Kültür ve Turizm Bakanlığı – ISBN Türkiye Ajansı üzerinden yapılır. Uluslararası alanda ise her ülkenin kendi ISBN ajansı bulunur.
3. Başvuru Öncesi Hazırlık
Başvuru yapmadan önce kitabın adı, yazarı, yayınevi bilgileri, baskı türü (basılı ya da e-kitap), sayfa sayısı ve kapak tasarımı hazır olmalıdır.
4. ISBN Başvurusu İçin Gerekli Belgeler
-
Yazar adı ve kimlik bilgileri
-
Kitap adı ve alt başlığı
-
Yayınevi bilgileri (varsa)
-
Basım türü (ciltli, karton kapak, e-kitap vb.)
-
Kapak tasarımı görseli
-
Kitap içeriğine dair kısa özet
5. Yayınevleri İçin ISBN Başvurusu
Yayınevleri genellikle toplu ISBN alır. Bu sayede her kitap için ayrı başvuru yapmak yerine ISBN havuzlarından numara ataması yapabilirler.
6. Bağımsız Yazarlar İçin ISBN Başvurusu
Kendi kitabını yayımlayan yazarlar, bireysel ISBN başvurusu yapabilir. Bu süreçte kitabın yayıncısı olarak yazarın kendi adı kayıt edilir.
7. E-Kitaplar İçin ISBN
Her format için ayrı ISBN alınmalıdır. Basılı kitap ile e-kitap aynı içeriğe sahip olsa bile, farklı ISBN numaraları kullanılır.
8. ISBN Başvurusunda Yapılan Hatalar
En sık yapılan hatalar şunlardır:
-
Yanlış kitap bilgisi girmek
-
Kapak tasarımı olmadan başvuru yapmak
-
Baskı türünü belirtmemek
-
Aynı ISBN’yi birden fazla kitapta kullanmaya çalışmak
9. ISBN Başvurusunda Zaman Yönetimi
ISBN başvurusu birkaç gün içinde sonuçlansa da yoğunluk durumuna göre süre uzayabilir. Bu nedenle yayın tarihinden en az 1-2 ay önce başvuru yapılması önerilir.
10. ISBN Başvurusu Ücretleri
Türkiye’de ISBN ücretsizdir. Ancak bazı ülkelerde ISBN almak ücretli olabilir. Özellikle ABD’de bağımsız yazarların ISBN için ödeme yapması gerekir.
11. ISBN Barkodunun Kullanımı
ISBN numarası alındıktan sonra, kitabın arka kapağına barkod olarak basılır. Bu barkod, satış ve dağıtımda kullanılır.
12. ISBN Başvurusu ve Telif Hakları
ISBN başvurusu doğrudan telif hakkı sağlamaz; ancak kitabın kayıt altına alınmasını sağladığı için telif davalarında güçlü bir delil işlevi görür.
13. ISBN Başvurusu ile Uluslararası Satış
ISBN, kitabın uluslararası satış platformlarında yer alabilmesi için şarttır. Özellikle Amazon ve Barnes & Noble gibi platformlar ISBN’siz kitap kabul etmez.
14. ISBN Başvurusunda Dijitalleşme
Türkiye’de ISBN başvuruları artık çevrimiçi yapılabilmektedir. Bu, süreci hızlandırmış ve daha erişilebilir hale getirmiştir.
15. Gelecek Perspektifi
Gelecekte ISBN başvurularının blockchain tabanlı sistemlerle yapılması ve yapay zekâ destekli otomatik doğrulama mekanizmalarının kullanılması beklenmektedir.
Sonuç
ISBN başvurusu, bir kitabın profesyonel yayıncılık zincirine girmesi için zorunlu bir adımdır. Doğru ve eksiksiz başvuru yapılması, kitabın zamanında yayımlanmasını, dağıtım kanallarına girmesini ve uluslararası platformlarda görünür olmasını sağlar.
Yazarlar ve yayınevleri için ISBN almak, yalnızca teknik bir formalite değil, aynı zamanda kitaplarının kimliğini güvence altına alan, telif haklarını güçlendiren ve satış potansiyelini artıran kritik bir süreçtir. Başvuru sürecinde dikkat edilecek küçük ipuçları, kitabın yayın serüveninde büyük farklar yaratır.
Sonuç olarak ISBN başvurusu, yayıncılığın profesyonel ayağını oluşturan en temel süreçlerden biridir. Eksiksiz ve doğru başvurular, kitabın başarıya giden yolunu açar.