Kitap yaptırma ve ISBN alma süreci, yayıncılık sektöründe en kritik aşamalardan biridir. ISBN, kitabın kimliğini belirleyen ve onu dünya çapında benzersiz kılan bir numaradır. Ancak bu süreç, her zaman sorunsuz ilerlemeyebilir. Özellikle ilk kez kitap bastıracak yazarlar, bağımsız yayıncılar veya küçük ölçekli yayınevleri için çeşitli bürokratik, teknik ve iletişim kaynaklı sorunlar ortaya çıkabilir. Bu yazıda, ISBN alma ve kitap yaptırma sürecinde en sık karşılaşılan problemlerin neler olduğunu, bu problemlerin nedenlerini ve çözüm yollarını detaylı şekilde inceleyeceğiz.

1. ISBN Başvurusunda Evrak Eksikliği
Birçok yazar ve yayınevi, ISBN başvurusu yaparken gerekli belgeleri eksik sunar.
Gerekli belgeler genellikle:
-
Yayınevi faaliyet belgesi
-
Kitap kapak tasarımı ön örneği
-
Yazar ve yayınevi bilgileri
-
Kitap künyesi (sayfa sayısı, boyut, dil vb.)
Sorun: Evrak eksikliği başvurunun reddedilmesine veya sürecin uzamasına neden olur.
Çözüm: Başvurudan önce ISBN Türkiye resmi web sitesinden güncel belge listesini kontrol etmek.
2. Yanlış ISBN Başvurusu
Bazı durumlarda yanlış baskı türü, dil veya format için başvuru yapılabilir.
Örnek: E-kitap için alınan ISBN’in basılı kitapta kullanılması.
Bu, kitap satış sistemlerinde karışıklığa yol açar.
Çözüm: Her baskı formatı için ayrı ISBN numarası alınmalı.
3. ISBN Barkod Hataları
Barkodun yanlış basılması veya düşük çözünürlüklü olması kitap satış noktalarında tarama hatalarına neden olur.
Sorun: Kitap kasada tanınmaz, satış yapılamaz.
Çözüm: Barkod tasarımı profesyonel grafik tasarımcıya yaptırılmalı, basımdan önce test edilmeli.
4. ISBN ve Kitap Künyesi Uyumsuzluğu
Başvuruda beyan edilen sayfa sayısı, boyut veya kitap ismi ile basılı kitaptaki bilgiler farklı olabilir.
Sorun: ISBN veri tabanında yanlış bilgiler görünür.
Çözüm: Baskıya girmeden önce tüm bilgiler doğrulanmalı.
5. ISBN Başvuru Süresinin Uzaması
Yoğun dönemlerde ISBN başvuruları haftalarca sürebilir.
Sorun: Kitap lansman tarihi ertelenir.
Çözüm: ISBN başvurusu baskıdan en az 1 ay önce yapılmalı.
6. Telif Hakları ile İlgili Anlaşmazlıklar
Yazar ve yayınevi arasında ISBN kimin adına kayıtlı olacağı konusunda anlaşmazlık çıkabilir.
Sorun: Telif hakkı ihtilafları satış sürecini durdurabilir.
Çözüm: Yayın sözleşmesinde ISBN sahipliği net şekilde belirtilmeli.
7. ISBN Numarasının Güncellenmemesi
Kitap içeriğinde ciddi değişiklikler yapıldığında yeni ISBN alınması gerekir.
Sorun: Eski ISBN ile satış, okurda kafa karışıklığı yaratır.
Çözüm: Baskı değişiklikleri kayıt altına alınmalı ve yeni ISBN başvurusu yapılmalı.
8. ISBN ve Uluslararası Veri Tabanı Bağlantı Sorunları
Bazı durumlarda ISBN, uluslararası kataloglarda görünmez.
Sorun: Kitap yurtdışı satışlarında listelenmez.
Çözüm: Başvurudan sonra ISBN’in uluslararası veri tabanlarına işlendiği kontrol edilmeli.
9. E-Kitaplarda ISBN Kullanımının İhmal Edilmesi
Birçok yazar e-kitabı için ISBN almadan satışa çıkarır.
Sorun: Dijital platformlarda görünürlük düşer, korsan riski artar.
Çözüm: Basılı kitap kadar e-kitap için de ISBN alınmalı.
10. Baskı Öncesi ISBN Yerleştirme Hataları
Barkodun kapağın yanlış yerine konulması, baskı sonrası düzeltilemez hatalara neden olur.
Çözüm: Barkodun yerleşimi için uluslararası standartlara uyulmalı.
11. ISBN Başvuru Ücretlerinin Yanlış Hesaplanması
Bazı yayınevleri, ISBN ücretlerini yanlış hesaplayarak bütçe sorunları yaşar.
Çözüm: Başvuru öncesi güncel ücret tarifesi kontrol edilmeli.
12. ISBN Yönetiminde Dijital Takip Eksikliği
Birçok yayınevi ISBN kayıtlarını manuel tutar ve karışıklık yaşar.
Çözüm: ISBN yönetimi için yazılım veya Excel tablosu kullanılmalı.
13. ISBN İadesi ve Yeniden Kullanım Sorunları
Yanlış alınan ISBN iptal edilmezse veri tabanında hatalı kayıt kalır.
Çözüm: Kullanılmayan ISBN’ler resmi olarak iptal edilmeli.
14. ISBN ile Kataloglama Sorunları
Kitaplar, kütüphane kataloglarına hatalı bilgilerle girilebilir.
Çözüm: ISBN başvurusu sırasında katalog bilgileri doğru girilmeli.
15. ISBN Başvuru Formlarının Hatalı Doldurulması
Yaygın hatalar:
-
Kitap adını eksik yazmak
-
Yazar adını yanlış yazmak
-
Baskı yılını yanlış belirtmek
Çözüm: Form doldurma işlemi tamamlanmadan önce iki kez kontrol edilmeli.
16. ISBN ile Satış Platformlarında Eşleşme Sorunları
Bazı online kitapçılar ISBN’i yanlış sisteme işler.
Çözüm: Kitap satışa çıkmadan önce tüm platformlarda test siparişi yapılmalı.
17. ISBN ile Stok Takibi Yapmamak
ISBN kullanılsa bile stok raporları tutulmazsa baskı planlaması zorlaşır.
Çözüm: ISBN tabanlı stok raporlama sistemi kullanılmalı.
18. ISBN ile Korsan Baskı Tespit Eksiklikleri
Bazı yayınevleri ISBN takibini sadece satışta yapar.
Çözüm: ISBN aramaları düzenli olarak yapılmalı.
ISBN alma ve kitap yaptırma süreci, küçük hataların büyük kayıplara yol açabileceği hassas bir aşamadır. Gerekli belgelerin eksiksiz hazırlanması, başvuru öncesi planlama yapılması ve ISBN’in doğru şekilde yönetilmesi, kitabın piyasada başarılı olmasının temel şartıdır. Yayıncılar ve yazarlar, ISBN’i yalnızca formalite değil, profesyonel yayıncılıkta stratejik bir araç olarak görmelidir.