Geleneksel yayıncılık dünyasında, kitap yazmak ve yayımlatmak büyük bir emek, zaman ve maliyet gerektirirken; dijitalleşme ile birlikte bu süreçlerin çoğu artık çevrim içi platformlar üzerinden kolayca yürütülebilmektedir. Özellikle ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası) alma süreci ve kitap yaptırma işlemleri, online sistemlerin entegrasyonu sayesinde hem yeni yazarlar hem de yayıncılar için daha hızlı, güvenilir ve erişilebilir hale gelmiştir. Bu dönüşüm, yalnızca işleyişi kolaylaştırmakla kalmaz, aynı zamanda kitap yayıncılığında şeffaflığı, erişilebilirliği ve kaliteyi de artırır.
Online ISBN Başvuru Sistemleri: Türkiye ve Dünya Örneği
Türkiye’de ISBN alma süreci Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı “ISBN Türkiye Ajansı” tarafından yürütülür. Önceden sadece fiziki formlar aracılığıyla yürütülen başvuru süreçleri artık e-Devlet kapısı ve ajansın kendi web sitesi üzerinden tamamen dijital şekilde tamamlanabilmektedir. Türkiye dışında, ABD’de Bowker, İngiltere’de Nielsen Book, Almanya’da MVB gibi kuruluşlar da kendi dijital başvuru portallarıyla ISBN sistemine online erişim imkânı sunar.
Online ISBN başvurusu yapılırken izlenmesi gereken temel adımlar şunlardır:
-
Yayıncı ya da bireysel başvuru sahibinin sisteme kayıt olması
-
Kitapla ilgili temel bilgilerin (başlık, yazar, basım dili, sayfa sayısı vb.) girilmesi
-
Dosya ve kapak örneği yüklenmesi
-
ISBN talebinin onaylanması ve numaranın tahsisi
-
Barkod formatının sistemden indirilmesi
Bu sürecin çevrim içi hale getirilmiş olması, belge eksikliği gibi problemleri azaltmakta ve başvuru sahibine süreci anlık olarak takip etme imkânı sağlamaktadır.
Online Kitap Yaptırma Platformları ve Yayıncılık Hizmetleri
Kitap yaptırma süreci de dijitalleşmeden ciddi oranda etkilenmiştir. Artık sadece bir matbaaya giderek fiziksel olarak baskı yaptırmak zorunda kalmadan, birçok online platform aracılığıyla kitaplar baskıya hazır hale getirilebilmekte, tasarlanabilmekte, düzenlenebilmekte ve hatta satışa sunulabilmektedir. Bu platformlar arasında hem ulusal hem de uluslararası seçenekler bulunmaktadır:
-
Uluç Basım, Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık, Babil Kitap, KDY (Kendi Yayıncını Yap) gibi Türkiye merkezli platformlar
-
Amazon Kindle Direct Publishing (KDP), Lulu, IngramSpark, BookBaby gibi uluslararası seçenekler
Bu platformlar sayesinde, yazarlar sadece bir Word veya PDF dosyası yükleyerek kitaplarını baskıya hazır hale getirebilir. ISBN numarası da bazı platformlar tarafından otomatik olarak atanır ya da kullanıcı kendi aldığı numarayı sisteme girebilir.
Online Araçlarla Yayın Sürecinde Otomasyonun Getirdikleri
Dijital sistemlerin sunduğu en büyük avantajlardan biri, yayıncılık sürecinin çeşitli adımlarını otomatize ederek insan hatasını azaltması ve iş gücünü minimuma indirmesidir. Örneğin:
-
Otomatik kapak tasarım araçları: KDP, Canva, Blurb gibi platformlar; kullanıcılara online kapak şablonları sunarak baskı standartlarına uygun görseller üretmelerine olanak tanır.
-
Meta veri yönetim sistemleri: ISBN kaydında girilen bilgilerle kitaplar otomatik olarak kütüphane kataloglarına ve veri tabanlarına kaydedilir.
-
Satış ve dağıtım algoritmaları: Amazon gibi dev platformlar, ISBN numarası ile kayıtlı kitapları kendi algoritmalarına dahil ederek öneri sistemlerinde öne çıkarır.
-
Veri yedekleme ve versiyon kontrolü: Çevrim içi ISBN sistemleri ve kitap platformları, kitapların dijital versiyonlarını arşivler ve düzenleme geçmişlerini tutar.
Yeni Yazarlar İçin Online Yayıncılığın Avantajları
Online sistemler sayesinde yayıncılık alanına yeni adım atmış yazarlar için ISBN alma ve kitap yaptırma süreci oldukça erişilebilir hale gelmiştir. Yazarlar artık herhangi bir yayıneviyle anlaşmadan da kitaplarını yayımlayabilmekte, tüm süreci kendileri dijital olarak yönetebilmektedir.
Bu avantajlar arasında şunlar öne çıkar:
-
Zaman tasarrufu: Başvuru ve baskı süreçleri günler yerine saatler içinde tamamlanabilir.
-
Maliyet kontrolü: Online araçlarla sadece gereken hizmetler satın alınır, büyük paketler veya komisyonlar ödenmeden süreç yürütülebilir.
-
Global erişim: Kitaplar sadece Türkiye’de değil, dünya genelinde satışa sunulabilir.
-
Tam kontrol: İçerik, kapak, fiyatlandırma ve dağıtım üzerinde yazar tam kontrol sahibidir.
ISBN Numarasının Online Sistemlerdeki İşlevi
Online sistemlerde ISBN yalnızca bir kayıt değil, aynı zamanda bir izleme, sınıflandırma ve analiz aracıdır. Kitapların dijital platformlarda görünürlüğünü artırmak için ISBN numarası zorunlu hale gelmiştir. ISBN sayesinde:
-
Kitabın her versiyonu (basılı, e-kitap, sesli kitap) ayrı ayrı tanımlanır
-
Platformlar kitabı arama motorlarında optimize eder
-
Kütüphaneler ve arşiv sistemleri kitabı sisteme entegre eder
-
Uluslararası pazarlarda güvenilirlik sağlanır
Örneğin bir yazar, kitabını hem basılı hem de e-kitap olarak Amazon’da yayınlamak istiyorsa, her iki format için de ayrı ISBN almalı ve bunları platforma tanımlamalıdır.
Türkiye’de Online ISBN ve Kitap Yayıncılığı Uygulamaları
Türkiye’de e-Devlet ve ISBN Türkiye portalı üzerinden ISBN alma süreci aşağıdaki gibi işler:
-
Yayıncı kaydı yapılır (bireysel ya da kurumsal)
-
Kitap bilgileri doldurulur
-
ISBN numarası tahsis edilir ve sistemde görünür hale gelir
-
Barkod formatı oluşturularak kitap kapağına yerleştirilir
Kitap bastırma kısmında ise Türkiye’de giderek artan sayıda baskı-on-demand (talep üzerine baskı) modeli yaygınlaşmıştır. Bu modelde kitap yalnızca sipariş geldiğinde basılır. Bu da yazar için stok tutma zorunluluğunu ve maliyet riskini ortadan kaldırır.
Sonuç
ISBN alma ve kitap yaptırma süreçleri artık geçmişin ağır bürokrasisinden kurtulmuş, çağın dijital olanaklarıyla daha hızlı, verimli ve yazar dostu hale gelmiştir. Online sistemlerin sunduğu entegrasyon, hız ve güvenlik avantajları sayesinde yeni yazarlar kendi kitaplarını kolaylıkla yayına hazırlayabilmekte, ISBN numarası ile global platformlarda yer alma şansı elde etmektedir.
Dijital çağda ISBN yalnızca bir numara değil; kitap dünyasına açılan anahtar, uluslararası görünürlüğün teminatı ve yayıncılıkta kaliteye açılan kapıdır. Bu yüzden kitap yaptırma sürecinde dijital sistemlerden en iyi şekilde yararlanmak, yalnızca kolaylık değil, aynı zamanda profesyonelliğin de temel adımıdır. Online ISBN başvurularını doğru ve eksiksiz yapmak, dijital platformları verimli kullanmak ve yayıncılığın teknik altyapısına hâkim olmak, her yazar ve yayıncının öncelikli hedefi olmalıdır.