Kitap yayıncılığı, yaratıcı bir sürecin ötesinde planlama, organizasyon ve yasal zorunlulukları yerine getirme gerektiren profesyonel bir alandır. Bu sürecin en önemli adımlarından biri, ISBN numarası almaktır. ISBN (International Standard Book Number), bir kitabı ulusal ve uluslararası düzeyde tanımlayan, her esere özgü bir kimlik numarasıdır.
Bu yazıda, yayıncıların ISBN alma sürecini adım adım nasıl yönetebileceğini, başvuru öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenleri, pratik ipuçlarını ve olası sorunlara karşı çözüm yollarını detaylı olarak inceleyeceğiz.
1. Yayın Planlaması ve ISBN Gerekliliğinin Belirlenmesi
ISBN alma süreci, kitabın yayın planına entegre edilmelidir. Yayıncı, kitabın formatını (basılı, e-kitap, sesli kitap), baskı sayısını ve hedef pazarını belirledikten sonra ISBN başvurusu yapmalıdır.
Her format için ayrı ISBN gerektiğini unutmamak, en baştan planlamayı doğru yapmanın ilk adımıdır.
2. ISBN Başvuru Öncesi Hazırlık
Başvuru sürecinin hızlı tamamlanabilmesi için şu hazırlıklar yapılmalıdır:
-
Kitap Adının Netleştirilmesi: ISBN verildikten sonra başlık değişikliği yapılmamalıdır.
-
Yazar Bilgilerinin Kesinleşmesi: Tüm yazar, editör ve çevirmen bilgileri hazır olmalıdır.
-
Kapak Tasarımı Taslağı: ISBN numarası kapakta barkod alanında yer alır.
-
Yayın Tarihinin Planlanması: ISBN başvurusu, basım sürecine paralel ilerlemelidir.
3. ISBN Türkiye Ajansı Üzerinden Başvuru
Türkiye’de ISBN, Kültür ve Turizm Bakanlığı ISBN Türkiye Ajansı tarafından verilir. Yayıncılar başvurularını:
-
Online Portal üzerinden,
-
Fiziksel Evrak Teslimi ile yapabilir.
Online sistem, hem zaman hem de evrak yönetimi açısından en pratik yöntemdir.
4. Başvuru İçin Gerekli Belgeler
Yayıncıların ISBN başvurusunda sunması gereken belgeler şunlardır:
-
ISBN Başvuru Formu
-
Kitap kapağı taslağı
-
Kitaptan örnek sayfalar
-
Yayınevi veya yazar bilgileri
-
Telif hakkı beyanı
Bu belgelerdeki eksiklik, başvurunun reddedilmesine veya sürecin uzamasına neden olabilir.
5. ISBN Numarasının Yerleşimi
ISBN numarası, kitabın arka kapağında barkod formatında yer almalıdır.
Ek olarak:
-
İç sayfalarda genellikle telif sayfasında yazılı olarak bulunur.
-
E-kitaplarda dijital kapak görselinde yer alır.
6. Kitap Basım Öncesi ISBN Kontrolü
ISBN alındıktan sonra:
-
Baskıya girmeden önce numaranın doğruluğu kontrol edilmelidir.
-
Baskı dosyasında barkodun çözünürlüğü ve konumu standartlara uygun olmalıdır.
7. ISBN ile Kitap Dağıtımı
ISBN, kitabın ulusal ve uluslararası kitap veri tabanlarında listelenmesini sağlar. Yayıncılar:
-
Kitabı çevrim içi satış platformlarına ekleyebilir.
-
Fiziksel kitabevlerine ve kütüphanelere dağıtabilir.
-
Uluslararası fuarlarda tanıtım yapabilir.
8. Olası Sorunlar ve Çözüm Yolları
-
Yanlış ISBN Kullanımı: Kitabın satışa çıkması engellenebilir.
-
Eksik Başvuru Evrakı: Süreç uzar.
-
Barkod Hataları: Perakende satış sistemlerinde sorun yaratır.
Çözüm olarak, başvurudan önce tüm belgelerin eksiksiz olması ve baskı öncesi son bir kalite kontrol yapılması önerilir.
Yayıncılar için ISBN alma süreci, kitabın pazara sunulabilmesi açısından zorunlu ve stratejik bir adımdır. Bu sürecin planlı ve eksiksiz yürütülmesi, kitabın hem yerel hem de küresel pazarlarda görünürlüğünü artırır.
Doğru adımlar izlenerek alınan ISBN, kitabın kimliğini sağlamlaştırır, okuyucuya ulaşma hızını artırır ve profesyonel bir yayıncılık anlayışının göstergesi olur. ISBN yalnızca bir numara değil; kitabın edebi ve ticari hayatındaki en önemli anahtarlardan biridir. Yayıncıların bu süreci titizlikle yönetmesi, uzun vadede satış performansına ve marka değerine doğrudan katkı sağlar.