ISBN alma ve kitap yaptırma süreci, yalnızca teknik ya da tasarımsal adımlardan ibaret değildir; aynı zamanda yayıncılıkla ilgili pek çok yasal yükümlülüğü de beraberinde getirir. Türkiye’de ve uluslararası düzeyde geçerli olan mevzuatlar, hem bireysel yazarları hem de yayınevlerini çeşitli sorumluluklarla yükümlü kılar. Bu nedenle bir kitabı bastırmadan önce, ISBN alınması ve bu sürecin yasal çerçeveye uygun biçimde yönetilmesi zorunludur. Aksi takdirde telif hakları ihlali, bilgi eksikliği, arşiv yükümlülüğü ya da dolandırıcılık suçlamaları gibi ciddi problemlerle karşı karşıya kalmak mümkündür.
ISBN Numarası ve Hukuki Kimlik
ISBN, yalnızca bir tanımlama numarası değildir; aynı zamanda yayının hukuki kimliğidir. Her bir ISBN, belirli bir yayına atanır ve o yayın üzerinden tanımlanır. Bu sayede bir kitap dijital ortamda da, fiziksel ortamlarda da resmi bir varlık kazanır. Bu durum telif hakkı iddiaları, mahkeme süreçleri ve dava açma durumlarında kanıt olarak kullanılabilir.
Özellikle Türkiye’de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) çerçevesinde ISBN, eserin tescillenmiş ve yayına girmiş olduğunu ispatlayan güçlü bir araçtır. Bir yazar, eserinin çalındığını ya da izinsiz çoğaltıldığını iddia ettiğinde ISBN belgesiyle birlikte kitap arşiv kaydı mahkemeye sunulabilir.
Yasal Bildirim Zorunluluğu
Türkiye’de kitap bastıran her birey ya da kurum, belli sayıda kitabı Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ve Milli Kütüphane’ye göndermekle yükümlüdür. Bu zorunluluk 6279 sayılı “Basılı Kültür Ürünlerinin Takibi ve Denetimi Hakkında Kanun” kapsamında düzenlenmiştir. ISBN alındıktan ve kitap bastırıldıktan sonra şu yerlere kitap gönderilmelidir:
-
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü
-
Milli Kütüphane
-
İl Halk Kütüphaneleri (bazı durumlarda)
-
Yayıncıya ait diğer sorumluluk alanları (üniversite arşivleri, dijital veri tabanları)
Bu işlem yasal bildirim yükümlülüğü olarak adlandırılır. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde para cezaları ve hatta yayın yasaklarına kadar varan idari yaptırımlar söz konusu olabilir.
Telif Hakkı ve ISBN
Yayıncılıkta telif hakkı, yazarın fikri emeğinin korunması açısından temel unsurlardan biridir. ISBN numarası, doğrudan telif hakkı sağlamasa da, eserin yayımlandığını ve kamuya sunulduğunu ispatladığı için telif hakkı iddialarını güçlendirir.
Telif hakkı koruması açısından dikkat edilmesi gereken unsurlar şunlardır:
-
Kitabın içeriği size ait olmalıdır.
-
Kapak tasarımı, illüstrasyonlar ve iç dizgi özgün olmalıdır ya da kullanım hakkı alınmalıdır.
-
ISBN aldıktan sonra kitabı fiilen basmanız gerekir; yalnızca numara almak yasal hak doğurmaz.
-
ISBN başvurusunda yazar ve yayıncı adı doğru beyan edilmelidir.
Yaygın olarak düşülen bir hata, ISBN alınan kitabın dijital ortamda izinsiz olarak çoğaltılmasıdır. Bu gibi durumlarda mahkemeye başvurulması için önceden alınmış ISBN ve bandrol belgeleri oldukça önemlidir.
Yayıncıların Yasal Sorumlulukları
Bir yayınevi, yalnızca kitap basmakla yükümlü değildir. Aşağıdaki başlıklarda çeşitli hukuki sorumluluklar taşır:
-
Doğru bilgi beyanı: ISBN başvurusunda yanlış ya da eksik bilgi verilmesi durumunda, yayınevi sorumludur.
-
Telif haklarının korunması: Yayınlanan eserler başka yazarlardan alınmışsa, mutlaka izin belgeleri alınmalı ve belgeler ISBN dosyasına eklenmelidir.
-
Basım kalitesinin kontrolü: Yayınlanan kitabın fiziksel kalitesinden, içeriğinin doğruluğundan ve iç tutarlılığından yayınevi sorumludur.
-
Arşiv gönderimleri: Yayınlanan kitaplar ilgili arşiv kuruluşlarına zamanında gönderilmelidir.
Aksi takdirde yayınevi hakkında idari işlem başlatılabilir, yayın hakları askıya alınabilir ya da para cezası uygulanabilir.
ISBN, Bandrol ve Ticari Yayın
ISBN tek başına kitabı piyasaya sürmek için yeterli değildir. Ticari dolaşıma girecek kitaplar için ayrıca “bandrol” alınması gerekir. Bandrol, kitabın fiziksel kopyalarında yer alan ve resmi izinle üretildiğini gösteren hologramlı etikettir. Türkiye’de bandrol alımı da Kültür ve Turizm Bakanlığı üzerinden yapılır. Yayıncının ISBN aldıktan sonra şu işlemleri yapması gerekir:
-
Bandrol başvurusunda bulunmak
-
Kitap içeriğini dijital olarak teslim etmek
-
Kitap kapağında ISBN numarasına yer vermek
-
Kitabın arkasına bandrol etiketini eklemek
Bu işlemler tamamlandığında kitap yasal olarak piyasaya çıkabilir. Aksi takdirde piyasaya sürülen kitaplar korsan yayın olarak değerlendirilir ve ciddi yaptırımlarla karşılaşılabilir.
e-Kitaplarda ISBN ve Hukuki Durum
Dijital yayıncılıkta da ISBN alma zorunluluğu devam etmektedir. E-kitaplar, sesli kitaplar ya da interaktif kitaplar için de ayrı ISBN numaraları alınmalıdır. Eserin dijital formatı da aynı yasal çerçeveye tabidir. Dijital platformlarda (Amazon Kindle, Google Books, Apple Books vs.) satışa sunulacak bir e-kitapta:
-
ISBN bulunması gerekir
-
Yasal telif haklarının korunması sağlanmalıdır
-
Dijital veri formatı (epub, mobi, pdf) düzgün şekilde belirtilmelidir
e-Kitaplarda bandrol zorunluluğu bulunmamakla birlikte, ISBN bu formatta da yayın haklarını korumanın temelidir.
Yasal Takip Süreçlerinde ISBN’nin Rolü
ISBN numarası, adli süreçlerde önemli bir delildir. Örneğin bir yazarın eseri izinsiz olarak çoğaltıldığında, ISBN numarasıyla bu eser tanımlanır ve mahkemeye sunulan beyanlarda doğrudan kullanılır. Bu noktada ISBN sistemine zamanında ve doğru bilgiyle başvurulmuş olması büyük önem taşır. Eğer başvuruda çelişkili bilgiler varsa, ISBN yasal süreçte etkisini yitirebilir.
Uluslararası ISBN ve Türkiye Mevzuatına Uyum
ISBN sistemi uluslararası bir sistemdir ve Türkiye’de de bu sistem, International ISBN Agency tarafından yetkilendirilmiş olan Türkiye ISBN Ajansı (Kültür ve Turizm Bakanlığı) aracılığıyla işletilir. Dolayısıyla yurt dışı ISBN ile Türkiye’de kitap bastırmak mümkündür; ancak bu durumda Türkiye’de de yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir. Özellikle yerel bandrol alımı ve arşiv teslimi gibi yükümlülükler, Türk mevzuatına göre uygulanmak zorundadır.
Sonuç
Kitap yaptırma ve ISBN alma süreci yalnızca bir kitap bastırma eylemi değil; aynı zamanda ciddi yasal sorumluluklar taşıyan profesyonel bir süreçtir. ISBN numarası, eserin kimliğini oluşturmakla kalmaz, onu yasal zeminde korur ve yayıncının sorumluluğunu belirler. Bu nedenle kitap bastırmadan önce ISBN başvurusu titizlikle yapılmalı, tüm bilgiler eksiksiz ve doğru şekilde girilmeli, arşiv bildirimleri zamanında tamamlanmalıdır.
Özellikle telif hakkı ihlalleri, korsan basım, bilgi kirliliği ya da dava süreçlerinde ISBN, en güvenilir hukuki delillerden biri olacaktır. Bu bağlamda hem bireysel yazarların hem de yayınevlerinin bu süreci bilinçli yönetmesi, uzun vadede yayın hayatlarında sorun yaşamamaları adına büyük önem taşır.
Unutulmamalıdır ki, yasal yükümlülüklerin yerine getirilmediği bir yayın süreci, kitabın güvenilirliğini ve yazarın saygınlığını doğrudan etkiler. ISBN yalnızca bir numara değil; hukuki, ticari ve kültürel bir sorumluluk taşır.
Kitap Yazdırma Danışmanlık, yazarlık yolculuğunuzda her adımda yanınızda olmaktan gurur duyan bir platformdur. Akademik kitap yazdırmadan biyografi ve otobiyografi hazırlamaya kadar geniş bir yelpazede hizmet sunarak, yazılı eserlerinizi en yüksek kalitede hayata geçirmenize yardımcı oluruz. Ayrıca, dil bilgisi ve imla kontrolü, iç sayfa tasarımı ve editörlük hizmetleri ile metinlerinizin profesyonel bir şekilde şekillendirilmesini sağlarız. Yazarların, içeriklerini en iyi şekilde sunabilmeleri için gerekli olan tüm teknik destek, doğru yönlendirme ve düzenleme işlemlerini sunarak, eserinizi mükemmel hale getirmeyi amaçlıyoruz.
Eserlerinizi daha geniş kitlelere ulaştırmak için ISBN alma ve yayıncılık süreci, kitap basımı ve dağıtımı, kitap kapak tasarımı gibi kritik hizmetlerimizle yayın sürecini sorunsuz bir şekilde tamamlamanızı sağlarız. Yayıneviyle anlaşmak yerine kendi kitabınızı yazdırmak isteyenler için profesyonel kitap pazarlama ve tanıtım danışmanlığı da sunarak, eserinizi kitapseverlerle buluştururuz. Kitap tanıtım afişi tasarımı, online ve offline mecralarda etkili tanıtım stratejileriyle kitabınızın görünürlüğünü artırır, hedef kitlenize ulaşmanıza yardımcı oluruz.
Yayıncılık sürecinde her aşamada yanınızda olan ekibimiz, kitabınızın içerik ve tasarımından yayımlanmasına kadar tüm aşamaları profesyonel bir şekilde yönetir. Kitap yazdırma, editörlük, yapısal editörlük ve yayın danışmanlığı hizmetleriyle yazarlık kariyerinizi desteklerken, her tür kitabı profesyonel bir biçimde yayınlamanızı sağlarız. Yasal süreçlerden telif hakları ve editörlük hizmetlerine kadar her konuda kapsamlı destek vererek, kitap yazma sürecinizi zahmetsiz ve verimli bir hale getiriyoruz.
