Kitap bastırmak isteyen her yazarın karşılaştığı en temel süreçlerden biri ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası) almaktır. Bu numara, hem basılı hem dijital formatlardaki kitapların tanımlanmasını, arşivlenmesini ve dağıtımını kolaylaştırır. ISBN, bir kitabın ulusal ve uluslararası düzeyde tanınırlık kazanmasında anahtar bir rol oynar. Bu nedenle kitap yaptırma sürecine girmeden önce ISBN alma adımlarını iyi bilmek, zaman ve emek kaybını önlemenin en etkili yoludur. Bu makalede, ISBN alma sürecinde izlenmesi gereken adımlar detaylı şekilde ele alınacaktır.
ISBN Numarası Nedir ve Neden Gereklidir?
ISBN, kitapları benzersiz biçimde tanımlayan, her bir baskıya özel olarak verilen 13 haneli bir numaradır. Yayıncılık sektörü, kütüphaneler, dağıtımcılar ve dijital platformlar bu numarayı kitapları tanımak ve sistemlerine kaydetmek için kullanır. ISBN numarası olmayan bir kitap:
-
Kütüphane sistemlerine dahil edilemez.
-
Online satış platformlarında listelenemez.
-
Profesyonel yayınevleri tarafından dağıtıma uygun görülmez.
-
Akademik çalışmalarda kaynak olarak kullanılamaz.
Dolayısıyla ISBN, yalnızca bir “sayı” değil; kitabın kurumsal geçerliliğini sağlayan yasal bir kimliktir.
Türkiye’de ISBN Alma Kurumu
Türkiye’de ISBN dağıtımı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren ISBN Türkiye Ajansı tarafından yürütülmektedir. Bu kurum, hem bireysel yazarların hem de yayınevlerinin başvurularını kabul etmekte, tamamen çevrim içi bir sistem üzerinden işlem gerçekleştirmektedir. ISBN almak için herhangi bir ücret talep edilmemektedir.
ISBN Alma Sürecinde Adım Adım Başvuru
1. Sisteme Kayıt Olma
İlk adım olarak, ekitap.kulturturizm.gov.tr adresine girerek kullanıcı hesabı oluşturmanız gerekir. Bireysel yazar olarak kayıt olabileceğiniz gibi, yayınevi temsilcisi olarak da üyelik açabilirsiniz.
2. ISBN Başvuru Formunu Doldurma
Kayıt işlemi tamamlandıktan sonra “ISBN Başvurusu” bölümüne geçilir. Burada aşağıdaki bilgilerin eksiksiz girilmesi gerekir:
-
Kitap adı ve varsa alt başlığı
-
Yazar(lar)ın tam adı
-
Kitabın dili
-
Basım türü (basılı kitap, e-kitap, sesli kitap)
-
Kitap türü (roman, eğitim, araştırma, şiir vb.)
-
Kitabın yayımlanacağı yayınevi veya bireysel olarak belirtilmesi
-
Kitapta yer alan içerik türü (resimli, kaynakça, indeks, sayfa sayısı gibi)
3. Belgelerin Sisteme Yüklenmesi
Başvuru esnasında bazı belgelerin dijital olarak sisteme yüklenmesi gerekir:
-
Kitabın kapağı (PDF veya JPEG)
-
İçindekiler sayfası
-
Giriş bölümü veya önsöz
-
Varsa arka kapak metni
Bu belgeler, ISBN Türkiye tarafından yapılan içerik kontrolünde önemli rol oynar. Başvuru bu belgeler olmadan onaylanmaz.
4. Başvurunun Değerlendirilmesi
Belgeler gönderildikten sonra başvurunuz ortalama 1 ila 3 iş günü içinde değerlendirilir. Herhangi bir eksiklik bulunmazsa ISBN numarası verilir ve sistem üzerinden size bildirilir.
5. ISBN’nin Kitapta Kullanılması
ISBN numarası aldıktan sonra bu numarayı kitabınızda şu alanlara eklemelisiniz:
-
Arka kapağa barkod formatında yerleştirilir.
-
Kitabın künye sayfasına 13 haneli olarak yazılır.
-
E-kitaplarda ise metadata (veri bilgisi) kısmına entegre edilir.
Barkod tasarımı için ücretsiz çevrim içi araçlardan faydalanabilirsiniz. Bu barkod, özellikle satış ve dağıtım süreçlerinde büyük kolaylık sağlar.
Her Baskı İçin Yeni
ISBN
Almak Gerekir mi?
Evet. Aşağıdaki durumlarda yeni bir ISBN alınması gereklidir:
-
Kitap farklı bir formatta yayınlanıyorsa (basılı, dijital, sesli)
-
Kitapta ciddi içerik değişikliği yapılmışsa (yeni baskı, genişletilmiş baskı, güncellenmiş versiyon)
-
Kitabın adı değiştirilmişse
-
Yayınevi değişikliği yapılmışsa
Bu durumlarda her versiyon, ayrı bir yayın olarak değerlendirildiğinden, her biri için yeni bir ISBN gerekir.
ISBN Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Eksiksiz Başvuru: En çok yapılan hata, formun eksik doldurulması ya da belgelerin eksik yüklenmesidir.
-
Özgünlük: Başlık veya yazar ismi daha önce alınmış ISBN’lerle çakışmamalıdır.
-
Zamanlama: ISBN mutlaka kitap basılmadan önce alınmalıdır. Sonrasında alınırsa, kitapta düzeltme yapılması gerekebilir.
-
Format Uyumu: PDF yüklemeleri yüksek çözünürlükte ve okunabilir olmalıdır.
ISBN ile E-Kitap Yayınlama
E-kitap formatları (EPUB, MOBI, PDF) da ISBN sistemine dahildir. Eğer aynı kitabı farklı e-kitap platformlarında yayınlıyorsanız (örneğin Amazon Kindle ve Apple Books gibi), her platforma uygun format için ayrı ISBN almanız önerilir. Bu, dağıtım ağınızı ve dijital arşivlemenizi netleştirir.
E-kitap için alınan ISBN, dosya meta verisine gömülmeli ve kitabın tanıtım/künye sayfasında açıkça yazılmalıdır.
ISBN Aldıktan Sonra Ne Yapılır?
-
Kitabınızın dijital ya da basılı formatı tamamlandıktan sonra, ISBN numarasıyla birlikte kütüphanelere gönderilebilir.
-
Yayın platformlarına yüklenebilir.
-
Kayıt altına alınmış bir eser haline gelir ve telif hakkı davalarında yasal dayanak oluşturabilir.
Uluslararası ISBN Alımı
ISBN her ülkede farklı ajanslar tarafından verilir. Türkiye’den alınan bir ISBN, dünya genelinde geçerlidir. Ancak bazı yayıncılar, kitabın satış yapacağı ülkeye göre o ülkenin ISBN ajansından da başvuru yapmayı tercih eder. Bu durum, özellikle İngiltere, ABD, Kanada gibi ülkelerde fiziksel mağaza satışları planlanıyorsa önem kazanır.
ISBN ve Barkod Oluşturma Araçları
Alınan ISBN numarasını barkoda dönüştürmek için aşağıdaki araçlar ücretsiz hizmet sunar:
-
ISBN Barcode Generator
-
Bookow ISBN Generator
-
Terry Burton Online Barcode Tool
Bu barkodu kitap kapağınıza eklemeniz, hem görsel profesyonellik hem de satış uyumu açısından önemlidir.
Sonuç
ISBN alma süreci, kitap yayınlama yolculuğunun olmazsa olmazıdır. Bu süreci doğru ve eksiksiz tamamlamak, yazarın eserine verdiği emeğin karşılığını almasını sağlar. ISBN, kitabınızın ticari dolaşıma girmesini kolaylaştırmakla kalmaz; aynı zamanda yasal olarak tanınırlığını ve korunmasını da garantiler. Kitap yaptırma sürecinin ilk adımı olan ISBN alma işlemini ciddiyetle ele almak, kitabın gelecekteki başarısını doğrudan etkiler. Bilgiye dayalı, planlı ve profesyonelce yapılan ISBN başvuruları, kitabınızın hak ettiği görünürlüğü ve güvenilirliği sağlamasının temelidir.