Kitap bastırma sürecinde her adım dikkat ve titizlik gerektirir. Bu adımların başında gelen ISBN kayıt süreci, kitabın yasal bir yayın olarak kabul edilmesini ve profesyonel düzeyde tanıtılmasını sağlar. ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası), yalnızca bir tanımlayıcı kod değil; aynı zamanda kitabın ticari dolaşıma girmesi, kütüphanelerde yer bulması ve e-ticaret platformlarında listelenebilmesi için zorunlu bir belgedir.
Bu makalede, kitap yaptırma sürecinde ISBN kaydının nasıl yapıldığı, hangi belgelerin gerektiği, sistemin işleyişi ve dikkat edilmesi gereken teknik ayrıntılar ayrıntılı biçimde anlatılmaktadır.
1. ISBN Kayıt Nedir ve Neden Gereklidir?
ISBN kayıt süreci, kitabınıza ait tüm bilgilerin resmi veri sistemine girilmesini ve bu bilgilerin ulusal/internasyonal kataloglarda yer almasını sağlar. Bu kayıt:
-
Kitabın tanımlanmasını,
-
Yayıncıya atanmasını,
-
Yayın tarihinin netleşmesini,
-
Format türüne göre ayrım yapılmasını,
-
Ve en önemlisi, kitabın yasal olarak tanınmasını sağlar.
ISBN kaydı yapılmayan kitaplar, teknik olarak “resmî olmayan” yayın statüsünde kabul edilir.
2. ISBN Kaydı İçin Zorunlu Belgeler
ISBN kayıt işlemi sırasında sisteme yüklenmesi gereken belgeler şunlardır:
-
Kitap Kapağı (taslak da olabilir)
-
ISBN Başvuru Formu (E-kitap sistemi üzerinden oluşturulabilir)
-
Yazar ya da Yayıncıya Ait Kimlik Fotokopisi veya Vergi Levhası
-
Varsa İmza Sirküsü, Ticaret Sicil Gazetesi (yayıncılar için)
-
Kitaba ait özet veya tanıtım yazısı
Bu belgelerin eksiksiz olması, kaydın hızlıca tamamlanması açısından kritik önem taşır.
3. ISBN Kayıt Süreci Adım Adım
3.1. E-Devlet ile Giriş
ISBN başvurusunun ilk adımı, ekitap.kulturturizm.gov.tr adresine giderek T.C. Kimlik Numarası ile sisteme giriş yapmaktır. Ferdi kullanıcılar bireysel kullanıcı olarak, yayınevleri kurumsal olarak işlem yapmalıdır.
3.2. Yayın Bilgilerinin Girişi
Aşağıdaki bilgiler sistemde eksiksiz girilmelidir:
-
Kitap adı
-
Alt başlık (varsa)
-
Yazar(lar)
-
Editör(ler)
-
Sayfa sayısı
-
Kitap dili
-
Yayın tarihi
-
Format türü (basılı, e-kitap, sesli kitap)
-
Konu başlığı (örneğin: edebiyat, tarih, psikoloji)
3.3. Belgelerin Yüklenmesi
Daha önce belirttiğimiz belgeler, sistemde ilgili alanlara PDF veya JPG formatında yüklenir. Kapağın doğru ölçülerde ve netlikte olması tavsiye edilir.
3.4. Yayıncı Bilgilerinin Doğrulanması
Yeni bir yayıncıysanız, sistem tarafından bilgileriniz onay sürecine alınır. Bu süre genellikle 1-3 iş günü arasında değişir. Daha önce kayıtlı yayınevleri doğrudan işleme geçebilir.
3.5. Başvurunun Tamamlanması ve ISBN Tahsisi
Başvuru başarıyla yapıldıktan sonra sistem başvurunuzu Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerine gönderir. Başvurunuz değerlendirildikten sonra size özel 13 haneli ISBN numarası tanımlanır ve sistem üzerinden barkod oluşturulabilir hâle gelir.
4. ISBN Kaydında Formatlara Göre Ayrım
Her format için ayrı ISBN alınmalıdır:
-
Basılı kitap için 1 ISBN
-
E-kitap için 1 ISBN
-
Sesli kitap için 1 ISBN
-
Farklı dil versiyonları için ayrı ISBN’ler
Aynı kitabın PDF ve ePub sürümleri varsa, bunlar da ayrı format sayıldığından her biri için ayrı ISBN alınması gereklidir.
5. ISBN Kaydının Yayıncılıkta Rolü
5.1. Kitabın Kataloglarda Yer Almasını Sağlar
ISBN kaydı sayesinde kitap:
-
Milli Kütüphane veritabanına
-
Ulusal ISBN sistemine
-
Uluslararası yayın kataloglarına
-
Google Books ve Amazon gibi platformlara
otomatik olarak işlenebilir hâle gelir.
5.2. Yayıncının Resmîliğini Teyit Eder
ISBN kaydına sahip kitaplar, ciddi ve güvenilir yayınevlerinin ürünleri olarak algılanır. Bu durum kitabın prestijini ve okur nezdindeki algısını olumlu yönde etkiler.
5.3. ISBN ve Telif Hakkı Kaydı Arasındaki Fark
ISBN numarası, bir telif hakkı belgesi değildir. Ancak ISBN kaydı, kitabın yazarına ait olduğunu kanıtlamada ciddi bir delil niteliği taşır.
6. ISBN Kayıt Sonrası İşlemler
ISBN kaydı tamamlandıktan sonra:
-
Kitap kapağına barkod ve ISBN numarası işlenmelidir.
-
ISBN numarası, kitabın künyesine mutlaka yazılmalıdır.
-
ISBN ile birlikte kitap Kültür ve Turizm Bakanlığı’na 5 nüsha olarak teslim edilmelidir (yasal zorunluluk).
-
Kitap satış sitelerine kayıt sırasında ISBN bilgisi istenecektir.
7. ISBN Kayıt Süreci Ne Kadar Sürer?
Yayıncının ilk kez kayıt olması durumunda onay süreciyle birlikte ortalama süre 5-7 iş günü arasıdır. Daha önce kayıtlı bir yayıncı için yeni bir ISBN başvurusu ise genellikle 2 iş günü içerisinde tamamlanmaktadır.
8. ISBN Kayıt Hataları ve Çözüm Yolları
-
Yanlış başlık girişi: Yayıncı panelinden düzeltme yapılabilir.
-
Format karışıklığı: Her format için ayrı başvuru açılmalı.
-
Kayıt yenilenmemesi: Yeni baskı için yeni ISBN gereklidir.
-
Aynı ISBN ile farklı kitap basımı: Yasal olarak suç teşkil edebilir.
Bu hataların önüne geçmek için başvuru sırasında girilen her bilginin iki kez kontrol edilmesi önerilir.
9. ISBN Kayıtlı Kitapların Takibi
ISBN alınan her kitap:
-
Ulusal yayın istatistiklerinde yer alır.
-
Kütüphane kataloglarında aranabilir hâle gelir.
-
Yayın geçmişinizin bir parçası olur.
-
Resmî belge niteliği taşır ve akademik referans sistemlerine dahil edilebilir.
Sonuç: ISBN Kaydı, Profesyonelliğin Temelidir
Bir kitabın varlığını sürdürebilmesi için sadece yazılmış olması yetmez. O kitabın görünür, izlenebilir, referans verilebilir ve erişilebilir olması gerekir. Bu da ancak ISBN kayıt sürecinin doğru ve eksiksiz şekilde yürütülmesiyle mümkündür. Kitabınızı bastırmadan önce, ISBN kaydının ne kadar önemli olduğunu bilmek sizi yayıncılık dünyasında bir adım öne taşır.