Kitap bastırma süreci, yalnızca yaratıcı bir içerik üretimiyle sınırlı değildir. Bu sürecin en önemli ayaklarından biri de ISBN alma prosedürüdür. ISBN, kitabın tanınması, takip edilmesi ve yasal haklarla korunması açısından temel bir işlev üstlenir. Ancak bireysel yazarlar ile profesyonel yayınevleri arasında bu sürecin işleyişi farklılık gösterebilir. Bu yazıda yayıncılar ile ISBN arasındaki ilişkiyi tüm yönleriyle inceleyecek, bir yayınevinden hizmet almanın ISBN sürecine katkılarını, olası avantajlarını ve yazarın üzerine düşen sorumlulukları detaylı biçimde aktaracağız.
Yayınevi ile ISBN Almak Ne Anlama Gelir?
Bir yazar bir yayıneviyle anlaştığında ISBN başvurusu yayınevi tarafından yapılır. Bu süreçte:
-
Yayınevi kendi üzerine kayıtlı bir ISBN numarası tahsis eder.
-
ISBN kaydında “yayıncı” olarak yayınevi ismi geçer.
-
Kitap, yayınevinin yayın kataloğunda yer alır.
-
Telif hakkı sözleşmesi ile ISBN ilişkisi eş zamanlı yürür.
📌 Yayınevi Üzerinden ISBN Almanın Avantajları:
-
Yazarın başvuru ile uğraşmasına gerek kalmaz.
-
Tüm resmi işlemler yayınevi tarafından gerçekleştirilir.
-
ISBN numarası alınırken sistemsel sorunlarla yazar karşılaşmaz.
-
ISBN barkod üretimi ve yerleşimi genellikle profesyonelce yapılır.
Yayınevi Olmadan ISBN Almak Mümkün mü?
Evet. Türkiye’de bireysel yazarlar kendi adlarına ISBN alabilirler. Ancak bu durumda:
-
ISBN başvurusu yazarın bireysel hesabı üzerinden yapılır.
-
“Yayınevi” bilgisi kısmında yazar kendi ismini ya da oluşturduğu yayınevi markasını belirtmelidir.
-
Bireysel ISBN kaydı ile yayınevine bağlı ISBN kaydı arasında yasal bir fark yoktur; ancak algısal fark olabilir.
ISBN Başvurusunda Yayıncı Bilgisi Nasıl Girilir?
ISBN sistemine başvuruda “yayıncı bilgisi” kısmı zorunludur. Eğer bireysel yazar iseniz:
-
Adınızı ya da belirlediğiniz yayınevi adını kullanabilirsiniz.
-
Bu isim, kitabın künyesinde “Yayınevi” alanında yer alır.
-
Markalaşmak isteyen yazarlar genellikle özgün bir yayınevi ismi tercih eder.
Yayınevi ile ISBN Almanın Dezavantajları
-
ISBN yayınevine aittir; bu durum kitap hakları açısından karışıklığa yol açabilir.
-
Farklı yayınevine geçmek istenirse eski ISBN geçersiz hale gelir.
-
Bazı yayınevleri ISBN hizmetini ücretli sunabilir.
-
ISBN üzerine baskı ve dağıtım hakları da yayınevine geçebilir (sözleşmeye bağlı).
Yayınevlerinin ISBN Politikaları
Her yayınevinin ISBN politikası farklıdır. Bazı yayınevleri:
-
Her kitap için yeni ISBN çıkarır.
-
Bazı yayınevleri aynı ISBN’yi farklı baskılarda kullanmaya çalışır (bu hatalıdır).
-
Uluslararası satış yapılacaksa ISBN bilgileri mutlaka doğru ve güncel olmalıdır.
ISBN ile Yayınevi Sözleşmeleri Arasındaki İlişki
Yayınevi ile ISBN alma süreci aynı zamanda telif hakkı ilişkisini de başlatır. Bu nedenle:
-
Sözleşme imzalanmadan ISBN işlemi başlatılmamalıdır.
-
ISBN numarası, telif hakkı gibi mali haklarla birlikte değerlendirilmeli.
-
Sözleşmede “ISBN kime ait olacak” maddesi net şekilde belirtilmelidir.
Kendi Yayınevinizi Kurarak ISBN Almak
Bazı yazarlar bağımsız hareket etmek adına kendi yayınevini kurarak ISBN başvurusu yapar. Bu yöntem:
-
Tam bağımsızlık sağlar.
-
ISBN, yazarın yayınevine kayıtlanır.
-
Uzun vadede maliyetli ancak özgür bir çözümdür.
Gerekli belgeler:
-
Vergi levhası
-
Ticaret sicil kaydı
-
İmza sirküsü
-
Yayınevi ismi için marka tescil tercihe bağlıdır
ISBN Veritabanında Yayınevi Bilgisi Nerelerde Görünür?
-
Kitabın künyesi
-
Kütüphane katalogları
-
Ulusal ISBN sistem kayıtları
-
Kitap satış sitelerinin arka plan veri sistemleri
Dağıtım ve Satışta ISBN’nin Yayıneviyle İlişkisi
-
Satış platformları ISBN numarasından kitabın yayınevini tanımlar.
-
Özellikle online platformlarda yayınevi bilgisi ISBN ile eşleşir.
-
ISBN yayınevine aitse, tüm gelir yayınevinin sistemine yansır; sözleşmeye göre paylaştırılır.
Sonuç
ISBN, yalnızca bir sayı dizisi değil; kitabınızın kimliği, yasal güvencesi ve piyasadaki tanınırlığıdır. Yayıncı ile çalışmak bu süreci kolaylaştırsa da yazarın haklarını koruyacak biçimde yönetilmesi gerekir. Kendi başına ISBN almak ise daha fazla sorumluluk ama daha fazla özgürlük sunar. Hangi yolu seçerseniz seçin, ISBN sürecini titizlikle yönetmek kitabınızın profesyonel başarısının temel taşlarından biridir.