Kitap bastırmak heyecan verici bir süreçtir. Ancak bu sürecin yalnızca yazı yazmakla sınırlı olmadığını bilmek gerekir. Özellikle bir kitabın yayınlanabilir, dağıtılabilir ve yasal olarak tanınabilir hale gelmesi için ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası) büyük önem taşır. ISBN sadece bir numara değil, kitabın kimliği, küresel erişimi ve yasal geçerliliğidir. Bu yazıda, kitap yaptırma süreciyle birlikte ISBN’nin yayıncılıktaki rolünü ve bu sürecin temel adımlarını detaylı olarak açıklayacağız.
1. Yayıncılık Sürecine Giriş: Nereden Başlanır?
a) Kitabın Hazırlığı
Kitap içeriği tamamlandıktan sonra aşağıdaki öğeler gözden geçirilmelidir:
-
Yazım ve dil bilgisi kontrolleri
-
Editöryel değerlendirme
-
İçerik düzeni ve bölümler arası denge
-
Hedef kitlenin beklentileri
b) Kitap Tasarımı
Tasarım, kitabın hem profesyonel görünmesini sağlar hem de okuyucuyla ilk teması kurar. Aşağıdakiler mutlaka düşünülmelidir:
-
Kapak tasarımı
-
İç dizgi (sayfa yapısı, punto, başlık biçimleri)
-
Baskı boyutu ve cilt türü
2. ISBN Numarası Neden Önemlidir?
a) Tanımlayıcı Kimlik
Her ISBN, yalnızca bir kitap versiyonuna özgüdür. Aynı içeriğin farklı formatları için farklı ISBN numarası alınır:
-
Basılı kitap
-
E-kitap
-
Sesli kitap
b) Satış ve Dağıtım Gerekliliği
Kitabın kitapçılarda, çevrimiçi mağazalarda veya kütüphanelerde satışa sunulabilmesi için ISBN zorunludur. ISBN olmadan bu platformlarda listelenemezsiniz.
c) Telif ve Yasal Haklar
ISBN, kitabın telif hakkı sahibini tanımlar. ISBN kayıtları aynı zamanda hukuki bir delil olarak da kullanılabilir.
3. Kitap Yaptırma Sürecinde Temel Adımlar
Adım 1: Kitabın İçeriğini Tamamla
Kitabın yazım süreci tamamlandıktan sonra:
-
Profesyonel bir editörle çalışarak metni kontrol ettirin
-
Gerekiyorsa akademik ya da uzman danışmanlık alın
Adım 2: Yayın Formatını Belirle
Basılı kitap mı, e-kitap mı, her ikisi mi? Format tercihi, ISBN başvurusunu da etkiler.
Adım 3: ISBN Başvurusunu Yap
Türkiye’de ISBN, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ücretsiz verilir. ekitap.kulturturizm.gov.tr adresinden başvuru yapılır.
Adım 4: Yayıncı ile Anlaş veya Bireysel Yayıncı Ol
Bir yayınevi ile anlaşırsanız ISBN işlemleri genellikle onlar tarafından yapılır. Kendi yayınızı yapacaksanız bireysel başvuru şarttır.
Adım 5: Kitap Baskısı İçin Matbaa ile İletişim Kur
ISBN aldıktan sonra barkod ve künye bilgileriyle birlikte kitap tasarım dosyası matbaaya gönderilir.
4. ISBN ile Kitap Takibi ve Kataloglama
ISBN, kitabın:
-
Kütüphanelerde kataloglanmasını
-
Ulusal ve uluslararası veri tabanlarına kaydını
-
Kitap satış ve dağıtım kanallarında takip edilmesini sağlar
Ayrıca, kitap istatistiklerinin tutulmasında da önemli rol oynar.
5. Yayın Sürecinde Sık Yapılan Hatalar
-
ISBN almadan kitabı bastırmak
-
Aynı ISBN’yi birden fazla versiyon için kullanmak
-
Kitap bilgilerini yanlış girerek başvuru yapmak
-
ISBN’yi barkoda dönüştürmeden sadece rakam olarak yazmak
-
Künye sayfasına ISBN’yi eklememek
Bu hatalar kitabınızın dijital sistemlerde tanınmasını engelleyebilir.
6. Profesyonel Destek Almak Gerekli mi?
Yayıncılık süreci karmaşık olabilir. Bu nedenle:
-
Yayın danışmanlığı
-
Editörlük hizmetleri
-
ISBN başvuru rehberliği
-
Grafik ve dizgi uzmanlığı
hizmetleri almak, süreci kolaylaştırır ve hataları en aza indirir.
7. ISBN Aldıktan Sonra Ne Yapmalı?
ISBN alındıktan sonra:
-
Numara kitap kapağının arkasında barkodla gösterilmelidir
-
Kitabın iç kapağında ve künyesinde yer almalıdır
-
ISBN’li kitap dijital kataloglara (örneğin: D&R, Amazon) girilmelidir
-
Her yeni baskı ya da format değişikliğinde yeni ISBN alınmalıdır
8. ISBN ile Kitabınızı Küresel Yayına Açmak
Doğru alınmış bir ISBN, kitabınızın:
-
Yurtdışında basılabilir hale gelmesini
-
Uluslararası satış platformlarında listelenmesini
-
Google Books ve WorldCat gibi küresel sistemlere kayıt edilmesini sağlar
Sonuç
Kitap yaptırma süreci, sadece yazım ve baskıdan ibaret değildir. Yayıncılık disiplinine uygun, yasal ve profesyonel bir yayın ortaya koymak için ISBN süreci büyük önem taşır. ISBN almak sadece teknik bir işlem değil; kitabın yayın dünyasında hak ettiği yeri bulması için atılması gereken stratejik bir adımdır. Bu nedenle yazarlar ve yayıncılar, ISBN’yi bir formalite değil, bir yayıncılık kimliği olarak görmeli ve bu süreci ciddiyetle yürütmelidir.